قلعه یا دژ تاریخی وان در بالای کوه های ساحل شرقی وان، مشرف به دریاچه وان، واقع شده است. در گذشته مقعر اصلی پادشاهان اورارتوها بوده که در آغاز هزاره اول قبل از میلاد بر این منطقه حاکم بوده اند. قدمت این قلعه به قرن 9 پیش از میلاد باز می گردد. این بنا یکی از بناهای تاریخی کشور ترکیه و شهر وان می باشد. البته در زلزله ای که در سال 2011 آمد بیشتر مکان های تاریخی این منطقه از بین رفته اند ولی هنوز هم می شود آثار و قدمت گذشته را در آن مشاهده کرد.
منطقه دریاچه وان حاصلخیزترین قلمرو منطقه است و به همین ترتیب نظر بسیاری از شهرک نشینان در طی دوره ها به خود جلب کرده است. قدیمی ترین آثار فعالیت های انسانی در نزدیکی وان در تپه تیلکی تپه، یکی از اولین تپه های حفاری در ترکیه یافت شد. این سایت که در امتداد سواحل دریاچه وان و در چند کیلومتری جنوب ارگ وان واقع شده است، تنها منبع شناخته شده اطلاعات پیرامون قدیمی ترین فرهنگ های وان است که پیش از تأسیس توشپا، پایتخت قرن نهم پیش از میلاد Urartu واقع شده است. این سایت در سه کارزار، در سالهای 1899، 1937 و 1939 انجام شد. کاوش های کشف شده سال ها نقش برجسته ای در باستان شناسی آناتولی شرقی داشتند. سطح اول از اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد شروع می شود و در هزاره سوم قبل از میلاد ادامه می یابد در حالی که سطح O دوره انتقال از هزاره سوم به قبل از میلاد مسیح است. سایر شهرک های روستایی عصر برنز کشف شده در این نزدیکی ها Dilkaya و Karagündüz نامیده می شوند. آغاز عصر آهن در آناتولی همزمان با توسعه سریع پادشاهی بنیانیلی در قسمت شرقی منطقه بود. این نهاد سیاسی در نیمه دوم قرن 9 پیش از میلاد در منطقه اطراف دریاچه وان ظهور کرد. این مکان به اورارتو معروف بوده است و پادشاهی نیز توسط سایر مردمان دوره از جمله آشوریان به Urartu نیز گفته می شد.
پادشاهان اورارتو از توشپا، پایتخت واقع در ساحل شرقی دریاچه وان حکومت می کردند. نخستین جنگ توشپا در چارچوب جنگ بین اورارتو و آشوریان است. شکست پادشاه اورارتو سردوری اول توسط شالمانسیر سوم آشور با کتیبه هایی که بر روی دروازه های بلووت از کلوه، پایتخت آشور برگزار شد. بقایای دو مجموعه از دروازه هم اکنون می توانید در مجموعه موزه انگلیس و موزه موصل مشاهده کنید. بخش های کوچکی از بندهای درب برنز Shalmaneser نیز در موزه هنر Walters در بالتیمور و موزه های باستان شناسی استانبول قرار دارند.
شاه منووا، پادشاهی را بسیار گسترش داد و ساختار اداری متمرکز را سازمان داد. وی همچنین به عنوان سازنده کانال و سیستم آبیاری معروف است که در سراسر کشور امتداد دارد. جالب اینجاست که امروزه چندین مورد از این کانال ها هنوز مورد استفاده قرار می گیرند. دیدنی ترین نمونه سیستم آبیاری کینگ منووا کانال Semiramis،ranamran است که آب شیرین را از دره رودخانه Hoşap در جنوب شرقی وان به پایتخت Tushpa، باغ ها و مزارع آن آورده است. امتداد بزرگی از این کانال هنوز به چشم می خورد، به همراه این کتیبه که می گوید: "به خواست خلدی، منووا پسر ایشپوینی این کانال را ساخته است .این کانال به نام کانال منوآ نامیده شده است. منوآ قدرتمند، پادشاه بزرگ، پرنسس شهر توشپا؛ منووا صحبت می کند: هر کس به این کتیبه آسیب برساند، هر کس آن را واژگون کند، هرکسی که مطابق میل خودش یا به نام شخص دیگری چنین کارهایی را انجام دهد، منووا هشدار می دهد که این وحشت. خدای خلدی، خدای Teisheba و خدای خورشید Sivini او را از نشانه خورشید بیرون می کشند. "
سایر کتیبه های موجود در منطقه قلعه وان، شواهد کتبی دیگری درباره تاریخ Urartian ارائه شده است. یکی از این کتیبه ها به عنوان Annals of Argisti I شناخته می شود. این پادشاه که از سال 785 تا 763 قبل از میلاد بر اورارتو فرمانروایی می کرد، مرزهای امپراتوری را مستحکم می کرد و بیشتر به عنوان بنیانگذار اربونی (ایروان مدرن) یاد می شود. کتیبه ی وی را می توان در چهره صخره ارگ وان، بالاتر از پله های منتهی به مقبره وی یافت.
خیلی زود پس از پادشاهی اورارتو، وان وارد دوره زوال شد. در زمان سلطنت روسا اول، از 735 تا 714 پیش از میلاد مسیحیان به پادشاهی حمله می كنند. پادشاه روسا اول به سختی توسط سارگون دوم در دریاچه ارومیه شکست خورد و متعاقباً با شرم خودکشی کرد. در قرن هفتم، پادشاهی اورارتو ضعیف تر و ضعیف تر شد و از حملات مداوم کیمیرها و سکاها رنج برد. در این دوره وابسته به آشور شد. روسا دوم، فرزند آرگشتی دوم، که از سال 680 تا 639 پیش از میلاد حکومت کرد، آخرین پادشاه اروارتایی بود که پروژه های عمرانی قابل توجهی را انجام داد. در زمان سلطنت وی مجموعه عظیم قلعه کارمیر بلور، در نزدیکی شهر مدرن ایروان در ارمنستان ساخته شد. شواهد باستان شناسی حاکی از این است که این پادشاهی با خشونت روبرو شد. تمام ارگ های ساخته شده توسط روسا دوم نابود شدند. پایان مؤثر حاکمیت اورارتو در سال 585 پیش از میلاد به دست آمد که مادها پایتخت اورارتای وان را به دست گرفتند.
حکومت هخامنشیان بر منطقه اورارتو
منطقه اورارتو به عنوان ساتراپی ارمنستان تحت حکومت هخامنشیان تبدیل شد. در این دوره، ارگ وان متروکه شد، اما نام توشپا به خاطر سپرده شد و از آن برای توصیف دریاچه استفاده می شد که بعدها به وان معروف شد. حکومت هخامنشیان بر روی وان اکنون بخاطر کتیبه ای که در قسمت جنوبی ارگ توسط خشایارشاه به جا مانده است، به یاد می آید. تاریخچه پشت این کتیبه عجیب و غریب است. این کتیبه توسط داریوش بزرگ هخامنشنی تهیه شد ولی هرگز نتوانست آن را نگارش کند ولی خشایار شاه پسر ایشان این کتیبه رو کامل نمود "پادشاه خشایارشاه می گوید: پادشاه داریوش، پدر من، به لطف اهورامزدا چیزهای بسیار خوبی را ساخت و او دستور داد كه این مکان حفر شود. اما به دلیل اینکه او کتیبه ای ایجاد نکرد، من دستور دادم که این کتیبه ساخته شود. "
در واقع این کتیبه بسیار طولانی تر است و شامل سه ستون از 27 سطر است که به زبان های پارسی قدیم، بابل و ایلامی نوشته شده است. این کشور تقریباً در شرایط عالی حفظ شده است و تنها کتیبه سلطنتی هخامنشی است که در خارج از ایران دیده می شود. کتیبه سه زبانه ای از خشایارشاه به طرز چشمگیری در رمزگشایی خط میخی پارسی قدیمی توسط یوگن برنوف در اواسط قرن نوزدهم نقش داشته است. این کتیبه در قسمت جنوبی ارگ وان واقع شده است، در حدود 20 متر بالاتر از سطح زمین.
با گذشت زمان، این شهر به جنوب ارگ توسعه یافت و تا زمان جنگ جهانی اول به وجود خود ادامه داد. ایالت های متوالی که حاکم بر منطقه بودند هخامنشیان، ارمنی ها، اشکانیان، رومی ها، ساسانی، بیزانس ها، عرب ها، سلجوقیان، صفویان، افشاریان، عثمانی ها و روس ها بودند. بنابراین، ویرانه های باستانی قلعه اورارتین اکنون از دیوارهای ساخته شده در دوره قرون وسطایی و حکومت عثمانی پشتیبانی می کند.
شما در سفر به وان با تورهای زمینی وان، حتما از این کتیبه ی تاریخی هخامنشی، تاریخ به جا مانده از بزرگترین و محبوب ترین امپراطوری ایران دیدن نمایید.
قلعه توشپا یک استحکام عظیم است که همچنان یکی از بزرگترین قلعه های آناتولی می باشد، که بازدیدکنندگان را تحت تأثیر فوق العاده قرار می دهد. این ماده از دو نوع اصلی ساخت و ساز در بلوک یکنواخت ساخته شد. دیوارهای پایینی آن از سنگ بازالت و بدون ملات بی نظیر و قسمتهای فوقانی دیوارها از آجرهای خشتی ساخته شده است. این قلعه بر روی یک صخره به ارتفاع 100 متر، در نزدیکی ساحل شرقی دریاچه وان قرار گرفته است. این سازه زمین شناسی در امتداد محور غربی و شرقی امتداد دارد. طول آن 1250 متر است و از 70 تا 80 متر عرض متغیر است. ضلع جنوبی آن تقریباً عمودی است، در حالی که شیب شمالی به تدریج است اما هنوز کاملاً شیب دار است. در شمال طغیان تپه وان قرار دارد. طول آن 750 متر است و به موازات ارگ است. این منطقه بخش شمالی شهرک پایین را تشکیل می دهد و تاریخچه اسکان پنج هزار ساله را نشان می دهد. در زیر قلعه، در جنوب، قسمت دیگری از شهر تحتانی توشپا قرار دارد که هشتصد سال از بافت شهری را آشکار می کند. امروزه این منطقه با نام شهر قدیمی وان یک ویرانی دلهره آور است.
قلعه وان، که بر روی یک سطح طبیعی قرار گرفته بود، همچنین توسط دو سنگر عمیق محافظت شده بود که به سنگ صخره بریده شده بود. دیوارهای تحمیل ارگ بر روی تراسهای سنگی پله ای ساخته شده که مشخصه معماری اورارتین است. سازندگان اورارتو ترجیح می دادند پایه ها را مستقیماً روی بستر بنا کنند، زیرا به این ترتیب این سازه های پله دار ایجاد کردند. آنها همچنین سطح زمین را مسطح کرده و در قسمتهای مختلف ارگ سطحی مسطح تشکیل دادند که ساختمانهایی با کارکردهای زیادی باید در آن قرار گرفته بودند. معماری ارگ محدود به این استحکامات نبود بلکه شامل بسیاری از بناها دیگر، مانند اتاقهای خاکسپاری سنگ برای پادشاهان، پناهگاههای روباز، کتیبه های روی صخره ها و ستون های کتیبه ای نیز می شد. متأسفانه، چیزی در مورد ساختمانهای واقعی که اروتیایی ها درون دیوارها ساخته اند، حفظ نشده است.
با گذشت قرن ها عناصر زیادی به قلعه اضافه شد و چندین بار تعمیر و بازسازی شد. مسجد سلیمان هان، اولین سازه اسلامی شهر، هنوز هم بر این منطقه مسلط است و در یکی از بلندترین نقاط است.
قلعه وان هر روز، در فصل تابستان از ساعت 9 صبح تا 7 عصر و در فصل زمستان از 8 صبح تا 5 بعدازظهر برای بازدید کنندگان باز است. ورودی برای گردشگران رایگان می باشد.
مهرپرواز با ارائه بهترین خدمات گردشگری، رزرو هتل های وان، رزور تورهای نوروزی وان و کلیه خدمات گردشگری در خدمت شما مسافران گرامی می باشد.
.webp)
در سفر به ترکیه بازدید از این مقاصد گردشگری را از دست ندهید:
